BÀI TẬP LÂM SÀNG XÉT NGHIỆM CHỨC NĂNG GAN - RẤT HAY

Các bệnh lý gan mật hiện nay gặp rất nhiều ở Việt Nam, người Việt Nam uống bia nhiều đặc biệt nằm trong vùng dịch tễ của viêm gan siêu vi B, cứ 5 người thì có 1 người mắc bệnh. Bài tập lâm sàng sẽ cho chúng ta những tình huống để phân biệt các bệnh lý gan mật rất hay, rất cụ thể, giúp chúng ta đánh giá tốt hơn ở giai đoạn sớm của các bệnh gan, đặc biệt là xơ gan.

Link tải: http://www.oni.vn/vkFT2

Bác sĩ A Di

XÉT NGHIỆM PROTHROMBIN TIME VÀ INR

Thời gian prothrombin (PT) là biện pháp kiểm tra phải mất thời gian bao lâu để một cục máu đông hình thành trong một mẫu máu. Trong cơ thể, quá trình đông máu liên quan đến một loạt các phản ứng hóa học liên tiếp gọi là quá trình đông máu, trong đó đông máu hoặc yếu tố "đông" được kích hoạt cái này sau cái khác và kết quả là hình thành một cục máu đông. Phải có đủ số lượng của từng yếu tố đông máu, và phải hoạt động tốt, để đông máu xảy ra bình thường. Quá ít có thể dẫn đến chảy máu quá nhiều, quá nhiều có thể dẫn đến quá đông. 


Trong ống nghiệm, có hai "con đường" khởi đầu đông máu gọi là con đường bên ngoài và bên trong. Cả hai sau đó nhập vào một con đường chung (như hình dạng của chữ "Y") để hoàn tất quá trình đông máu. Một trong những bước cuối cùng của quá trình đông máu, là prothrombin (còn gọi là yếu tố II) được chuyển thành thrombin, nhưng yếu tố II và giai đoạn này không phải là trọng tâm duy nhất của thử nghiệm PT.

Các thử nghiệm PT đánh giá hoạt động của tất cả các yếu tố đông máu trong những con đường bên ngoài và cùng làm việc với nhau trong quá trình đông máu. Bao gồm : Các yếu tố I (Fibrinogen), II (prothrombin), V, VII và X. Các thử nghiệm PT đánh giá khả năng tổng thể để tạo ra một cục máu đông trong một khoảng thời gian hợp lý và, nếu những yếu tố này thiếu hoặc rối loạn chức năng, các PT sẽ được kéo dài.

Các thử nghiệm PT thường được đo trong vài giây và được so sánh với mức bình thường phản ánh giá trị PT ở người khỏe mạnh. Bởi vì các thuốc thử được sử dụng để thực hiện các thử nghiệm PT khác nhau từ một phòng thí nghiệm này với phòng thí nghiệm khác và ngay cả trong phòng thí nghiệm cũng khác nhau qua thời gian, phạm vi bình thường cũng sẽ dao động. Để tiêu chuẩn hóa kết quả trên khắp nước Mỹ và thế giới, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ủy ban phát triển và khuyến khích việc sử dụng các tỷ số bình thường hóa quốc tế hóa (INR) với các thử nghiệm PT cho những người được điều trị bằng thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin ®).

INR là một tính toán để điều chỉnh những thay đổi trong các thuốc thử PT và cho phép so sánh kết quả từ các phòng thí nghiệm khác nhau . Hầu hết các phòng thí nghiệm hiện đang báo cáo cả PT và giá trị INR bất cứ khi nào một thử nghiệm PT được thực hiện. Tuy nhiên INR chỉ áp dụng đối với những người uống thuốc warfarin chống đông máu .

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Thử nghiệm thời gian prothrombin (PT) được chỉ định để chẩn đoán chảy máu không rõ nguyên nhân, thường chỉ định cùng với thử nghiệm thời gian thromboplastin từng phần ( Partial thromboplastin time - PTT). Các thử nghiệm PT đánh giá con đường bên ngoài và con đường chung của quá trình đông máu, trong khi thử nghiệm PTT đánh giá con đường nội tại và con đường chung. Sử dụng cả hai thử nghiệm để tích hợp các chức năng của tất cả các yếu tố đông máu.

Thỉnh thoảng, các xét nghiệm có thể được sử dụng cho một người để tầm soát cho bất kỳ vấn đề chảy máu trước đây không được phát hiện trước khi phẫu thuật.

PT và INR được sử dụng để giám sát hiệu quả của các thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin ®). Thuốc này ảnh hưởng đến chức năng của quá trình đông máu và giúp ngăn chặn sự hình thành các cục máu đông. Nó được chỉ định lâu dài cho những người đã trãi qua đông máu không thích hợp tái phát. Chỉ định lâm sàng chung cho sử dụng warfarin trong rung nhĩ, sự hiện diện của van tim nhân tạo , huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi . Warfarin cũng được sử dụng trong hội chứng kháng phospholipid, và đôi khi trong cơn đau tim. Mục tiêu điều trị với warfarin là để duy trì một sự cân bằng giữa việc ngăn ngừa cục máu đông và gây chảy máu quá mức. Sự cân bằng này đòi hỏi phải theo dõi cẩn thận, thường bằng PT / INR.

Khi nào được chỉ định?

Khi một người đang dùng thuốc chống đông máu warfarin, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra PT / INR định kỳ để đảm bảo rằng việc hoạt động đúng quy định và PT / INR được kéo dài một cách thích hợp. Không có thiết lập tần số để thực hiện các thử nghiệm. Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện thường xuyên, đủ để đảm bảo rằng thuốc đưa đến hiệu quả mong muốn - đó là tăng thời gian đông máu của người đó đến một mức độ điều trị mà không gây chảy máu quá mức hoặc bầm tím.

PT có thể được chỉ định khi người không dùng thuốc chống đông máu có dấu hiệu hoặc triệu chứng của một rối loạn chảy máu, có thể biểu hiện như chảy máu cam, chảy máu nướu răng, bầm tím, chu kỳ kinh nguyệt nặng, máu trong phân và / hoặc nước tiểu , đển loại viêm khớp triệu chứng ( chảy máu vào khớp), giảm thị lực, và thiếu máu mãn tính.

PT, cùng với PTT, thường được chỉ định khi một người phải trải qua một thủ thuật y tế xâm lấn, chẳng hạn như phẫu thuật, để đảm bảo khả năng đông máu bình thường.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?

Giá trị tham khảo tùy thuộc phương pháp và phòng xét nghiệm, bình thường: 10-12 seconds

Hầu hết các phòng thí nghiệm báo cáo kết quả PT đã được điều chỉnh về INR cho người dùng warfarin. Những người này cần phải có INR từ 2,0-3,0 để "làm loãng máu". Đối với một số người có nguy cơ cao về sự hình thành cục máu đông, chỉ số INR cần phải cao hơn - khoảng 2,5-3,5. Bác sĩ sẽ sử dụng INR để điều chỉnh liều lượng thuốc của một người để có được những PT vào trong phạm vi mong muốn đó là trị số đúng cho một người và nguyên nhân của nó.

Kết quả xét nghiệm PT phụ thuộc vào phương pháp được sử dụng, kết quả đo trong vài giây và so với mức bình thường được thành lập và duy trì bởi các phòng thí nghiệm thực hiện các xét nghiệm. Mức bình thường này đại diện cho giá trị trung bình của những người khỏe mạnh sống trong khu vực đó và sẽ thay đổi đôi chút so với các vùng khác và có thể thay đổi theo thời gian. Vì vậy, một người không dùng warfarin sẽ so sánh kết quả xét nghiệm PT của họ với giá trị bình thường các kết quả xét nghiệm được cung cấp.

Một PT kéo dài có nghĩa là máu phải có một thời gian quá lâu để hình thành một cục máu đông. Điều này có thể gây ra bởi các bệnh như bệnh gan, thiếu vitamin K, hoặc thiếu yếu tố đông máu. Kết quả PT thường được biện luận cùng với các PTT để xác định những nguyên nhân .

Giải thích PT và PTT ở các bệnh nhân chảy máu hoặc hội chứng đông máu
Kết quả PT	Kết quả PTT	Ví dụ về các nguyên nhân có thể xuất hiện
Dài	Bình thường	Bệnh gan, thiếu vitamin K, giảm hoặc yếu tố VII bị khiếm khuyết , đông máu nội mạch loan tỏa cấp thấp mãn tính(DIC), điều trị thuốc chống đông (warfarin)
Bình thường	Dài	Giảm hoặc bị khiếm khuyết yếu tố VIII, IX, hoặc XI, bệnhWillebrand von (loại nặng), sự hiện diện của kháng đông lupus
Dài	Dài	Giảm hoặc bị khiếm khuyết yếu tố I, II, V hoặc X, bệnh gan nặng, DIC cấp
Bình thường	Bình thường hay hơi dài	Có thể cho thấy hiện tượng đông máu bình thường, tuy nhiên, PT và PTT có thể là bình thường trong một số cácnguyên nhân như là thiếu nhẹ trong các yếu tố khác và thểnhẹ của bệnh von Willebrand. Thử nghiệm thêm nữa có thểđược yêu cầu để chẩn đoán các bệnh này.

Điều gì khác nên biết?
Tiêu thụ một số chất, chẳng hạn như rượu, có thể ảnh hưởng đến xét nghiệm PT / INR. Một số thuốc kháng sinh có thể làm tăng PT / INR. Thuốc an thần, thuốc tránh thai và liệu pháp hormon thay thế-(HRT), và vitamin K (hoặc trongvitamin hỗn hợp, bổ sung dinh dưỡng dạng lỏng) có thể làm giảm PT. Một số thực phẩm như thịt bò và gan lợn, trà xanh, bông cải xanh, đậu xanh, cải xoăn, củ cải, và các sản phẩm đậu tương, có chứa một lượng lớn vitamin K và có thể thay đổi kết quả PT. Điều quan trọng là bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc, chất bổ sung, và các loại thực phẩmmà một người đã ăn gần đây để các kết quả PT / INR được hiểu và sử dụng đúng cách.

Một số phòng thí nghiệm sẽ báo cáo một PT là một tỷ lệ phần trăm của mức bình thường, mặc dù điều này không phải là phổ biến như báo cáo kết quả trong vài giây.

Câu hỏi thường gặp
1. Tôi có nên thực hiện PT cùng một thời điểm trong ngày?

Nói chung là không cần thiết phải đo PT / INR tại một thời gian nhất định trong ngày. Tuy nhiên, quan trọng là bạnuống thuốc warfarin của bạn ở cùng một thời gian mỗi ngày để duy trì một mức độ liên tục. Nếu bác sĩ của bạn tăng hoặc giảm liều lượng của bạn, bác sĩ có thể muốn bạn kiểm tra lại trong một ngày hoặc lâu hơn để đánh giá ảnhhưởng của sự thay đổi liều lượng PT / INR (nó không phải có hiệu lực ngay lập tức).2. Đôi khi kết quả PT của tôi khác nhau , nhưng bác sĩ không thay đổi toa. Tại sao?

Bệnh tật, thay đổi trong chế độ ăn uống, và một số thuốc (như đã đề cập ở trên) có thể thay đổi kết quả PT. Một số thực phẩm, chẳng hạn như thịt bò và gan lợn, trà xanh, bông cải xanh, đậu xanh, cải xoăn, củ cải, và các sản phẩm đậu tương chứa một lượng lớn vitamin K và có thể thay đổi kết quả PT. Kỹ thuật thu gom máu và khó khăn trong việclấy mẫu máu cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nếu bác sĩ của bạn có mối quan tâm về sự ổn định củaPT / INR của bạn, bác sĩ có thể kiểm tra máu của bạn thường xuyên hơn.

BS NGUYỄN VĂN THỊNH

ĐĂNG KÝ ONI TẠO CHO CHÚNG TA NGUỒN THU NHẬP TỐT VÀ ĐỀU ĐẶN

ĐĂNG KÝ TẠI ĐÂY http://www.oni.vn?2930 

• 
  

  THÔNG TIN CƠ BẢN

  • Oni.vn là gì? Oni.vn hoạt động như thế nào?

    Oni.vn là mạng quảng cáo chia sẻ đầu tiên tại Việt Nam với sứ mạng mang lại nguồn thu nhập cao và ổn định cho cộng đồng yêu thích chia sẻ tại Việt Nam. Oni.vn hoạt động trên 2 chương trình chính là: Hệ thống rút gọn link quảng cáo và mạng quảng cáo thông minh Smart Ads

  • Oni.vn mang lại lợi ích gì cho tôi?

     Oni.vn là mạng quảng cáo chia sẻ hàng đầu tại Việt Nam, chúng tôi mang đến 1 giải pháp tạo nên nguồn thu nhập tốt và đều đặng cho cộng đồng những người yêu thích công việc chia sẻ giá trị. Thông qua chương trình đó, Oni.vn cung cấp cho các đối tác là cá nhân và doanh nghiệp một giải pháp mới để quảng bá hình ảnh, thương hiệu sản phẩm/dịch vụ của mình đến hàng triệu người tiêu dùng với chi phí thấp nhất.

• VỀ PUBLISHER

  • Tôi có thể kiếm được bao nhiêu tiền từ Oni.vn?

     Với Oni.vn, bạn có thể kiếm là vài triệu, vài chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu... nhưng có thể chỉ là vài nghìn đồng một tháng, tất cả đều phụ thuộc vào bạn. Bạn yên tâm, chúng tôi tạo ra chính sách tối ưu nhất và công bằng nhất giúp bạn có thể đạt được mức thu nhập cao nhất có thể so với năng lực của bạn. Việc còn lại là do bạn.

  • Oni.vn lấy tiền từ đâu để chi trả cho chúng tôi?

     Oni.vn là mạng quảng cáo chia sẻ, chúng tôi kết hợp với Publisher để tạo ra một kênh quảng bá và phân phối sản phẩm/ dịch vụ cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có nhu cầu. Từ đó, Oni.vn sẽ thu một khoản phí dịch vụ quảng cáo và phân chia lại một cách công bằng và hợp lý nhất cho Publisher.

  • Nếu tôi giới thiệu bạn bè tham gia Oni.vn, tôi có được lợi ích gì không?

     Có, điều đó là chắc chắn! Với Oni.vn, chúng tôi trân trọng tất cả những gì mà bạn đóng góp, bạn sẽ nhận được 1 khoản hoa hồng biết ơn từ hệ thống của Oni.vn là 10% trên tính trên tổng thu nhập của người mà bạn giới thiệu cho chúng tôi. Thu nhập này là không giới hạn về thời gian và số lượng.

  • Khi tham gia Oni.vn, tôi có phải mất chi phí gì không?

     Không, bạn không phải mất bất kỳ một khoản phí nào cả. Tất cả đều hoàn toàn miễn phí!

  • Tôi sẽ nhận tiền từ Oni.vn như thế nào?

     Oni.vn sẽ chốt và đối soát doanh thu hàng tháng của bạn vào ngày 10 tây của tháng kế tiếp và sẽ hoàn tất thanh toán cho bạn vào ngày 20 hàng tháng. Số tiền tối thiểu mà bạn được thanh toán phải từ 200.000đ ( Hai trăm nghìn đồng) trở lên.    

  • Tôi có được quyền sử dụng các thủ thuật như: popup, iframe, phần mềm auto click... không?

     Tuyệt đối không! Chúng tôi nghiêm cấm các trường hợp sử dụng các thủ thuật như: popup, gắng iframe, phần mềm auto click, auto surf... nhằm tạo nên các lượt truy cập, tương tác ảo để thu lợi bất chính. Đối với những trường hợp này chúng tôi sẽ toàn quyền khóa tài khoản và hủy toàn bộ doanh thu của tài khoản vi phạm đó.http://www.oni.vn?2930

HARRISON 18TH NHỮNG NGUYÊN LÝ NỘI KHOA

Quyển sách nội khoa được đọc nhiều nhất. Các sinh viên y khoa khắp thế giới đều đọc quyển sách này, dù là Mỹ, Pháp, Anh hay Singapre, Ấn Độ.  Đây là bộ sách trình bày về các nguyên lý y học nội khoa cơ bản. Ngay từ khi ra đời, từ những năm 50 của thế kỷ XX, bộ sách đã được đông đảo bạn đọc trong giới y khoa đón nhận và hưởng ứng nhiệt liệt, không những chỉ ở Mỹ mà còn ở nhiều nước khác trên thế giới. Sách đã được xuất bản ở nhiều nước, dịch ra nhiều thứ tiếng và tái bản rất nhiều lần. Mỗi lần tái bản sách lại được cập nhật những thông tin mới nhất bởi các chuyên gia đầu ngành đương thời. Mong rằng mọi người sẽ thích quyển sách này!

Link tải gồm 3 phần, sau khi tải xong bạn dùng winrar để giải nén:
P1: http://www.oni.vn/WEccl
P2: http://www.oni.vn/vBsuC
P3: http://www.oni.vn/hekvd

Bác sĩ A Di

SÁCH NGOẠI BỆNH LÝ BỘ Y TẾ ĐÀO TẠO BÁC SĨ ĐA KHOA

Sách ngoại bệnh lý của GS. Phạm Văn Lình chủ biên dành cho bác sĩ đa khoa được Bộ Y Tế công nhận. Viết đầy đủ và phong phú các bệnh lý ngoại khoa. Sách gồm 2 tập:

Link tải:
Tập 1:
Tập 2:

TUYỂN ĐẦU VÀO Y KHOA ANH VĂN CÒN QUAN TRỌNG HƠN VĂN HỌC

Gần đây có ý kiến cho rằng môn văn rất cần cho các những người công tác trong ngành y (như bác sĩ, y tá), vì môn văn "giúp việc nói năng lưu loát, diễn đạt văn bản rõ ràng, đúng ngữ pháp". Xuất phát từ quan điểm đó, có đề nghị rằng các bác sĩ tương lai phải thi môn văn trong kì thi tuyển vào các trường y. Tuy nhiên, tôi nghĩ chúng ta cần phải cẩn thận với đề nghị này, bởi vì chưa có chứng cứ khoa học nào để cho rằng giỏi văn chương giúp viết đúng ngữ pháp hay làm cho người thầy thuốc trở nên nhân văn hơn.

Y học = Khoa học + Nghệ thuật

Y học là một bộ môn khoa học hay nghệ thuật từng là một đề tài gây ra nhiều tranh luận trong giới học giả. Nhiều người ngoài ngành y nghĩ rằng y học là một khoa học, thậm chí khoa học chính xác. Nhưng nhiều người trong ngành y thì có khi nghĩ y học là một nghệ thuật. Trong thực tế, đối tượng của y học là bệnh tật, nhưng "khách hàng" của người thầy thuốc là người bệnh. Một người sống, theo quan điểm y tế, có giá trị hơn hàng ngàn người chết. Nghệ thuật y, do đó, không chỉ chữa bệnh, mà còn khôi phục và duy trì sức khoẻ. Nhìn như thế, y học là khoa học, nhưng thực hành y học thì là một nghệ thuật. Do đó, một quan điểm khác được nhiều người chấp nhận hơn: y học là một ngành khoa học, nhưng cũng là một nghệ thuật.

Nhưng y học là một bộ môn khoa học ứng dụng, chứ không phải là một bộ môn khoa học chính xác, càng không phải là một khoa học xác định (determinism). Bất cứ kết quả xét nghiệm nào cũng có sai sót, và sai sót có khi ngẫu nhiên, nhưng cũng có khi dó yếu tố chủ quan. Trước một kết quả xét nghiệm, bác sĩ A có thể nói là dương tính, nhưng bác sĩ B có thể cho là âm tính. Trong y học, không có những chân lí vĩnh cữu. Một thuật điều trị được xem là chuẩn vàng hôm nay có thể xem là điên rồ trong tương lai. Trong y giới có một câu nói nổi tiếng là "phân nửa những gì là sự thật hôm nay sẽ được chứng minh là sai trong 5 năm tới. Nhưng cái khó là chúng ta không biết cái phân nửa nào sẽ sai." (1). Nói cách khác, y học là một khoa học bất định, và chính yếu tố bất định này dẫn đến khái niệm y học như là một nghệ thuật: nghệ thuật xử lí sự bất định.

Nhưng thực hành y học có thể xem là một nghệ thuật. Tầm quan trọng của tính nghệ thuật trong y học là vì người thầy thuốc phải đối phó với con người, với cơ thể và tinh thần của của người bệnh. Theo quan điểm các học giả y khoa, người thầy thuốc có thể chữa bệnh nhân khỏi đau và đem lại hạnh phúc cho họ, và đó là một hình thức cung cấp dịch vụ mang tính nhân văn. Tính nhân văn còn thể hiện qua cử chỉ và truyền đạt thông tin. Do đó, có quan điểm cho rằng để trở thành một bác sĩ giỏi thì người đó phải trước hết là một nghệ sĩ tốt với đầy đủ kiến thức khoa học.

Y học và văn học: bằng chứng gián tiếp

Thế thì câu hỏi đặt ra là để trở thành bác sĩ giỏi với nhân văn tính thì có cần phải giỏi văn học? Rất khó trả lời câu hỏi này vì không có chứng cứ nào cho thấy sinh viên giỏi môn văn sẽ trở thành bác sĩ tốt trong tương lai. Ở Việt Nam, lại càng chưa có chứng cứ nào về mối tương quan giữa điểm môn văn và điểm học trong trường y. Do đó, tất cả các suy luận về mối liên quan giữa môn văn và phẩm chất của người bác sĩ tương lai đều không có cơ sở khoa học.

Tuy nhiên, có chứng cứ ở nước ngoài cho thấy điểm thi trung học hay điểm kiểm định năng khiếu và thái độ (như UMAT, GPA, kể cả môn văn) không có liên quan cao đến điểm học trong trường y. Ở Úc, người ta làm nghiên cứu trên 339 học sinh trung học thi vào trường y của Đại học Queensland xem điểm UMAT có khả năng tiên lượng thành công của sinh viên theo học trường y. Kết quả cho thấy điểm UMAT có tương quan khiêm tốn đến điểm học GPA trong trường y. Trong thang điểm 0 (hoàn toàn không có liên quan) đến 1 (liên quan tuyệt đối), thì điểm tương quan chỉ 0.15 (2). Kết quả trên cũng khá nhất quán với một phân tích tổng quan các yếu tố có ảnh hưởng đến điểm học trong trường y (3). Theo kết quả của phân tích tổng quan này, điểm trung học chỉ giải thích 23% điểm học trong trường y! Những dữ liệu này hàm ý rằng điểm thi trung học, kể cả điểm môn khoa học, toán, văn, v.v. không phải là yếu tố quyết định sự thành công trong việc theo học ở trường y.

Tuy nhiên, tôi nghĩ học sinh hay sinh viên giỏi văn học sẽ là người "nghệ sĩ y học" theo quan điểm nghệ thuật mà tôi đề cập ở trên. Văn học là bao gồm những sáng tác nghệ thuật (kể cả văn, thơ và kịch) phản ảnh xã hội. Những sáng tác đó làm cho chúng ta suy nghĩ về thân phận chúng ta và xã hội, giúp cho chúng ta thưởng thức cái đẹp của ý tưởng và ngôn ngữ. Nhìn như thế thì văn học liên quan đến việc kiến tạo ra một thế giới khác có thể nằm ngoài cảm nhận thực tế, chứ có liên quan rất ít đến thực hành y học mang tính nhân văn.

Trong thực tế thấy nhiều bác sĩ trở thành nhà văn, nhưng rất ít nhà văn trở thành bác sĩ. Tôi có nhiều bạn trong ngành y sau này là những nhà văn thành danh. Họ là những cây bút đã có tiếng ngay từ thời còn là sinh viên, và sau khi ra trường, đối diện với những nỗi đau của bệnh nhân và những cái chết trong thời chiến, họ trở thành nhà văn và đóng góp cho đời nhiều tác phẩm giá trị. Họ cũng là những bác sĩ được đánh giá là có tài năng và đức độ cao.

Ở Mĩ, một trong những bác sĩ tài hoa trong nghề mà còn viết văn nổi tiếng trên thế giới và cũng là tác gia tâm đắc của tôi là Bs Atul Gawande. Ông là tác giả của tác phẩm Complications rất nổi tiếng, viết về thân phận của bệnh nhân và những cách ứng phó với nỗi đau của bệnh nhân, và những sai sót của bác sĩ (và của chính ông). Cuốn sách nổi tiếng đến độ ông được tạp chí văn học New Yorker mời làm bỉnh bút! Gawande từng tốt nghiệp cử nhân về triết học, kinh tế và chính trị trước khi theo học y khoa. Do đó, chính hoàn cảnh bệnh tật giúp cho người bác sĩ trở thành nhà văn, chứ không phải ngược lại.

Có quan điểm cho rằng giỏi văn và ngữ văn có giúp cho người bác sĩ viết văn hay và diễn giải lưu loát. Tôi hơi nghi ngờ quan điểm này. Trong thực tế, ngay cả người nói lưu loát tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ chưa chắc là người viết văn tốt hay diễn đạt ý tưởng mạch lạc. Trong khi viết bài này, người viết đang bình duyệt một bài báo y khoa trước khi quyết định cho công bố hay không. Bài báo dài 30 trang, nhưng tôi đếm có đến hơn 10 sai sót về chính tả và văn phạm! Đó là chưa tính đến những chỗ mà câu văn chưa được gọn gàng và sáng sủa. Tác giả là một Phó giáo sư y khoa, người Mĩ 100%, với bằng cao nhất trong đại học là MD và PhD. Nhưng đây không phải là trường hợp cá biệt, vì trong thực tế, rất nhiều tác giả sinh ra và lớn lên ở các nước nói tiếng Anh nhưng thiếu khả năng viết và diễn đạt tốt. Muốn viết văn giỏi, tránh sai chính tả, nói chuyện lưu loát, đòi hỏi những kĩ năng ngôn ngữ, chứ không hẳn liên quan đến văn học.

Trong thực tế, nhiều nhà văn sáng tác truyện thì rất hay và nổi tiếng, nhưng khi họ nói thì rề rà, chẳng đâu vào đâu, rất chán. Nhà vật lí thiên tài Albert Einstein nổi tiếng là người viết sai văn phạm và sai ngữ vựng tiếng Anh, nhưng ông diễn đạt ý tưởng thì tuyệt vời. Cựu tổng thống J. F. Kennedy nổi tiếng là người nói hay, một nhà hùng biện, nhưng ít ai biết rằng ông viết sai ngữ vựng tiếng Anh một cách kinh niên! Tôi nghĩ giỏi về kĩ thuật và văn phạm của một ngôn ngữ là điều kiện cần chứ chưa đủ để dẫn đến giỏi về khả năng truyền đạt thông tin, và điều này áp dụng cho tất cả các thành phần xã hội, chứ chẳng riêng gì người thầy thuốc.

Cần tiếng Anh, Hi Lạp và Latin?

Nhưng hãy cứ giả định rằng cách lí giải như bà bộ trưởng là hợp lí, người ta cũng có thể đòi học sinh thi vào trường y phải học tiếng Anh và các tiếng cổ đại như Latin và Hi Lạp. Tại sao? Tại vì phần lớn những thuật ngữ y khoa có nguồn gốc từ tiếng Hi Lạp và Latin. Do đó, học hai ngôn ngữ này rất có ích trong việc đọc và hiểu nguồn gốc các thuật ngữ y khoa. Ngoài ra, có nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng sinh viên y từng học hai ngôn ngữ này có khả năng suy luận logic tốt hơn và điểm học cũng cao hơn các đồng môn không học Latin và Hi Lạp.

Ngoài ra, về tiếng Anh, thì lí do đơn giản là sách giáo khoa y học ngày nay chủ yếu viết bằng tiếng Anh. Bài báo khoa học cũng chủ yếu (có lẽ hơn 95%) viết bằng tiếng Anh. Hội nghị khoa học quốc tế cũng dùng tiếng Anh. Trong y khoa, đi đâu, làm gì cũng "đụng" tiếng Anh. Trong khi đó, các chuyên gia VN hoặc không có thì giờ, hoặc chưa đủ trình độ để viết một bộ sách giáo khoa y học, mà dịch thì chúng ta biết là không thể nào dịch thoát ý và chuyển tải hết nội dung khoa học của sách giáo khoa y học. Kinh nghiệm của tôi cho thấy am hiểu tiếng Anh và giúp cho sinh viên suy nghĩ tốt hơn là tiếng Việt, bởi vì một khái niệm phức tạp có thể mô tả bằng chỉ 1 chữ tiếng Anh, nhưng cũng khái niệm đó có thể cần đến một câu tiếng Việt để mô tả mà ít ai hiểu nổi.

Trong thực tế, dù sinh viên y VN ngày nay đã khá nhiều về tiếng Anh, nhưng vẫn còn chưa ở trình độ có thể đối thoại một cách tự tin như các đồng nghiệp Đông Nam Á. Do đó, theo lí giải của bà bộ trưởng, thì học sinh cần phải thi tiếng Anh trước khi vào trường y. Vì thế, nhu cầu tiếng Anh trong y khoa có khi còn quan trọng hơn nhu cầu môn văn. Mà, quả thật, đã có nghiên cứu hẳn hoi bên Iran cho thấy sinh viên nào giỏi tiếng Anh thì họ thường học giỏi trong các trường y (4).

Nói tóm lại, tôi không thấy có chứng cứ nào để bắt buộc học sinh muốn theo học y khoa phải thi môn văn. Vấn đề quan trọng hơn là cải cách phương pháp tuyển chọn học sinh vào trường y chứ không phải môn văn. Không nên chỉ đơn giản dựa vào điểm thi tuyển mà tuyển sinh viên y, vì điểm này chẳng có ý nghĩa gì trong sự thành công trong học tập. Tôi nghiêng về quan điểm xem ngành y là một ngành sau đại học, và theo đó, sinh viên muốn theo học trường y nên được tuyển từ các sinh viên đã xong chương trình cử nhân.

Đọc thêm:

(1) Lakshmipati G. Care of the medical outpatient, 2003. trang vii–vii. Nama publication, Coimbatore, Tamilnadu.

(2) Wilkinson D, et al. Predictive validity of the Undergraduate Medicine and Health Sciences Admission Test for medical students’ academic performance. Medical Journal of Australia 2011; 194 (7): 341-344.

(3) Ferguson E, et al. Factors associated with success in medical school: systematic review of the literature. BMJ. Apr 20, 2002; 324.

(4) Sadeghi B, et al. English Language Proficiency as a Predictor of Academic Achievement among Medical Students in Iran. Theory and Practice in Language Studies, Vol. 3, No. 12, pp. 2315-2321.

GS. Nguyễn Văn Tuấn

CẨM NANG ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA WASHINGTON 34TH 2014 - KINH THÁNH TRONG Y KHOA

Được ví như kinh thánh trong y khoa, quyển sách có giá trị về mặt học thuật lẫn thực hành lâm sàng. Các nghiên cứu mới nhất đều được cập nhật sau mỗi lần tái bản với độ tin cậy cao. Với phong cách trình bày logic, ngắn gọn và dễ hiểu đối với cả những bạn sinh viên chưa quen với đọc y văn tiếng Anh. Trong những giai đoạn mới hội nhập, bộ môn nội Y TP.HCM chưa có nhiều tài liệu giảng dạy cho sinh viên thì quyển sách này đã được dịch ra làm sách tham khảo. Bạn nào đang đi lâm sàng bệnh học và điều trị nội thì nên đọc quyển này. Khi thi, thầy cô  hỏi em đọc từ sách nào vậy, bạn nói Washington thì thầy cô sẽ chấp nhận ngay. Bạn cứ thử xem!

Link tải: https://drive.google.com/file/d/0B_aQ4t-kM1coNzFENHp6X2tPZU0/view?usp=sharing